programma | begraafplaats met eeuwig graf, rustpunt en natuurbeleving
locatie | Vuurtoreneiland Stelling van Amsterdam
opdrachtgever | studieproject Academie van Bouwkunst Amsterdam
externe contacten | Staatsbosbeheer
fase | studie + planontwikkeling + ontwerpuitwerking
Het forteiland verandert van een onherkenbaar en verscholen militair bouwwerk in een zichtbaar en uitnodigend rustpunt voor Amsterdam. Het eiland wordt weer een herkenningspunt, zoals de vuurtorenpunt dat vroeger, voor 1800 was. Op het eiland zelf zijn drie verschillende sferen die in het ontwerp versterkt terug komen. Tussen deze drie sferen zitten grote contrasten die het eiland geschikt maken als begraafplaats en uitvaartcentrum. Om de sferen op het eiland te versterken en het eiland meer zichtbaar en uitnodigend te maken wordt het eiland binnenste buiten gekeerd. De nieuwe bebouwing komt aan de rand. Op deze manier ontstaan twee belevenissen, uitzicht/dynamiek en rust/natuur, die erg van elkaar verschillen. Door de wal te bebouwen en te verhogen wordt deze zichtbaar vanaf IJburg. Daarmee wordt niet alleen het eiland zichtbaarder, er ontstaat ook een herinnering. ‘Daarginds ligt opa.’
Tot 2100 functioneert het eiland als begraafplaats. Voor een uitvaart komt men binnen via één van de bastions, waar de uitvaart plaats vindt. Na de uitvaart wordt de urn of kist bijgezet of begraven in de urnenmuur of in één van de grafkamers. Deze kamers zijn voor één of meerdere personen en vormen een soort privé kapelletje. In zo’n kamer heeft men volop de ruimte om op zijn eigen, persoonlijke manier iemand te herdenken. Op dit begraafeiland wordt uitgegaan van het eeuwige graf, waardoor op een gegeven moment de kamers, rond de 500, vol zijn. Tegelijkertijd stijgt het waterpeil. Zo stroomt het water via de bastions het eiland binnen en ontstaat er een moeras. De bunkers en de kazerne ruïneren en het bos verzuipt. De wal echter blijft wel zicht- en bruikbaar. Wanneer men een dagje het water op gaat kun je op de terugweg even langs het eiland varen om iemand te herdenken of aanmeren en een graf bezoeken en het eiland verkennen. Wanneer we doorkijken naar 2200 zal de natuur het fort volledig hebben overgenomen. Tussen de bomen zullen de grafkamers in de betonnen wal behouden blijven. Het icoon voor Amsterdam bestaat nog steeds, maar het karakter aan de binnenzijde is veranderd.
De entreebastions zitten genesteld in de wal. Het dak is een dikke laag beton, refererend aan het dak van de kazerne. Het dak rust op betonnen kolommen op een variërende afstand van elkaar, met daartussen glas. Wanneer de kolommen verder uit elkaar wijken is er een doorgang om op de wal of in de kern van het eiland te komen. In de kern van het eiland staat het oude kazerne gebouw. Uiterlijk verandert het gebouw niet. Binnen wordt de noordelijke helft van het gebouw het crematorium. In de zuidelijke helft komt een café en restaurant om na de dienst wat te eten of te drinken. De kazerne staat tussen de bomen, waardoor je op het dak een open plek ervaart. Het contact met de lucht wordt hier weer terug gebracht. De wal van het eiland bestaat uit twee getrapte lagen met totaal 500 grafkamers. Hierboven op staat een derde laag, bestaande uit een urnenmuur.
Download hier het gehele bestand: P3a Vuurtoreneiland Inge Vleemingh A3 181010
De Goed Gevulde Varkens en Kippen 